Ыбырай Алтынсары. Бала қарттың өмірін қалай арашалап алды?

Oinet.kz 11-11-2018 535

Бip  әлiм адам жапанда келе жатып, аяғы астында бip үлкен тасқа сүрініп жығылып, ойлады: бұл тас адамға зиян келтіретін тас екен, жолдан алып тастайын деп. Сол оймен тасты көтеріп еді, астынан бір сандық шықты, сандықты ашып еді, – ішінен бір жылан шығып, шағамын деп әлімге ұмтылды, әлім айтты:

– Мен сені қараңғы, тар жерден, тұтқыннан шығардым, жақсылыққа жамандық бар ма?

Жылан айтты:

– Бар.

Әлім айтты:

– Олай болса біреуге жүгінелік, төре саған тисе шағарсың, – деп.

Жылан да бұл сөзге тоқтап, екеуі келе жатып, түйеге жолықты. Түйеге бұлар істерінің мәнісін айтып еді, түйе айтты.

– Жақсылыққа жамандық бар; не үшін десеңіз: мен адамның қанша ауыр жүгін, мүлкін тасып, өмірімше қызмет істесем де, адам қай уақытта шамамнан тысқары жүк артады да, жүре алмасам, ұрыс-соғып ренжітеді.

Жылан мұны естіп, әлімнің мойнына бір оралды. Мұнан шығып жеміс ағаштарына келіп жүгінді. Бұл ағаш та айтты:

– Жақсылыққа жамандық бар; не үшін десеңіз: менің жемісіммен қанша адам күн көріп пайдаланып тұрса да, жемісімді жан ауыртпай қолымен алмай, түбімнен қатты ұрып, жемісімді жерге түсіріп алып жейді, – деді.

Жылан әлімнің мойнына тағы бір оралды. Онан кетіп, бір итке жолығысты.

Ит те айтты:

– Жақсылыққа жамандық бар, мен иеме қанша түн-күн ұйықтамай мүлкін, малын, өзін бағып қызмет қылып едім, ақырында мен қартайып, аурулы болған соң, таяқтап ұрып, мені қуып жіберді, – деді. Жылан және бір оралып, енді шағамын деді.

Әлім айтты:

– Енді тағы біреуге жүгінейік, төрелік тағы саған тисе, шаға бер. Сонан шығып бір топ ойнап жүрген балаларға келді. Ішінде бір бала әлімге сәлем берді. Әлім сәлемін алып, сол балаға істерінің мәнісін айтты.

Бала есітіп болып:

– Әй, ата, бекер сөйлейсің, осы қолындағы кім-кішкентай қобдиға мойныға үш оралған әйдік жылан сиюшы ма еді?- деді.

Сонда жылан да айтты:

– Бұл сөз рас, – деп.

Бала тіпті нанбады: «бұл сөзге көзбен көрмей кісі нанып болмас» деп.

Сонда жылан баланы нандыру үшін иіріліп барды да, манағы қобдиға кіріп жатты.

Бала сонда тарс еткізіп сандықты жауып бекітті де, әлімнің қолына берді: «апарып алған орныңызға қойыңыз» деп.

Ыбырай Алтынсарин

Ахмет Байтұрсынұлы. «Біздің қазақ иттің екі түрлісін ғана ұстайды»
Міржақып Дулатұлы. Сорлы қасқырдың бір ғана үміті бар…
Сәйкес тақырыптар
Көтерілу