Интернет алаяқтықтарының сан-қилы түрлері бар және олар күннен-күнге күрделене түсуде. Осыған байланысты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің тапсырмасымен, "Заң мен тәртіп" тұжырымдамасы аясында ҚР ІІМ тергеу департаменті киберқылмыстың алдын алу мақсатында арнайы апталық шара ұйымдастырды. Бұл туралы Түркістан облыстық Полиция департаменті хабарлады.

Бұл шара барысында қоғамның түрлі саласындағы, соның ішінде білім беру мекемелері, денсаулық сақтау ұйымдары, әскери бөлімдер, халық көп жиналатын қоғамдық орындар және Халыққа қызмет көрсету орталықтарында түсіндіру жұмыстары кең көлемде жүргізілді. Әлеуметтік желілерде, интернетте және ұялы байланыс арқылы жасалатын алаяқтық әрекеттердің алдын алу үшін азаматтарға кеңінен ақпарат беріліп, сақтық шаралары туралы кеңестер ұсынылды.

Киберқылмыстың ең көп таралған түрлеріне ерекше назар аударылды. Соның ішінде жалған интернет-сауда платформалары, алдын ала төлем талап ететін алаяқтық әрекеттер, сенімге кіріп, инвестициялық жобалар арқылы адамдарды алдау, сондай-ақ банктер мен құқық қорғау органдары атынан жасалатын жалған қоңыраулар мен хабарламалар бар. Мұндай әдістер арқылы қаскөйлер азаматтардың жеке деректері мен қаржысын иемденуге тырысады. Олардың әрекеттері күн өткен сайын кеңінен таралып, түрлі айла-амалдар арқылы адам сенгісіз ақпараттарды ұрлауға бағытталған.

Алаяқтықтан қорғану үшін бірнеше маңызды ережелерді ұстану қажет. Біріншіден, бөтен адамдарға жеке ақпарат пен құпия деректерді бермеу керек. Мысалы, телефон нөмірі, жеке сәйкестендіру нөмірі, банктік картаның мәліметтері және басқа да маңызды ақпараттарды сақтықпен қарау қажет. Тек ресми және сенімді деп танылған веб-сайттар мен онлайн қызметтерді пайдалану ұсынылады. Қолданбаларды тек ресми дүкендерден жүктеп алу керек, себебі күдікті қосымшалар немесе сілтемелер компьютер немесе ұялы телефонға зиян келтіруі мүмкін.

Құпиясөздерді үнемі жаңартып, күрделі комбинацияларды қолдану аса маңызды. Бұл киберқылмыскерлердің сіздің шотыңызға немесе есепшотыңызға рұқсатсыз кіруіне кедергі болады. Сонымен қатар, әртүрлі сервис пен платформаларға әртүрлі құпиясөз қолдану – қауіпсіздікті арттырудың тиімді жолы. Банк шоттарындағы және электронды әмияндағы қаржылық қозғалыстарды тұрақты түрде бақылап отыру қажет. Егер күдікті операциялар байқалса, дереу банк пен құқық қорғау органдарына хабарлау керек.

Қазіргі таңда киберқылмысқа қарсы күрес бағытында мемлекеттік органдар мен құқық қорғау құрылымдары белсенді жұмыс жүргізуде. Олар арнайы бөлімшелер құрып, киберқылмыскерлерді анықтау және жауапқа тарту жұмыстарын жетілдіріп келеді. Сондай-ақ, азаматтардың құқықтық сауатын арттыру мақсатында ақпараттық-түсіндіру іс-шаралары тұрақты түрде ұйымдастырылып, онлайн алаяқтықтың жаңа түрлері туралы халықты хабардар ету жұмыстары жүргізілуде. Бұл бағыттағы жұмыстар тек заңды және мемлекеттік мекемелер тарапынан ғана емес, жеке сектор мен азаматтардың өзінен де белсенділік талап етеді.

Қорытындылай келе, интернет пен мобильді технологиялардың кеңінен таралуы киберқылмыстың өсіміне де әсер етуде. Сондықтан әрбір адам өз қауіпсіздігіне мұқият қарап, келесі қарапайым кеңестерді ұстануы керек: жеке деректеріңізді бөтен адамдарға бермеңіз, әрдайым сенімді сайттар мен қосымшаларды таңдаңыз, күдікті сілтемелер мен электрондық хаттарды ашпаңыз, құпиясөздерді үнемі жаңартыңыз және қаржылық есептеріңізді үнемі қадағалап отырыңыз. Осындай сақтық шаралары сізді интернет алаяқтарынан қорғап, жеке деректеріңіз бен қаржылық ресурстарыңызды қауіпсіз сақтауға көмектеседі.