Түркістан қаласындағы «Конгресс холл» көпсалалы кешенінде Қазақстан Республикасының Конституциясының 30 жылдығына арналған – «Ата заңым – Айбыным» атты салтанатты жиын өтті. Шара шымылдығын «Ата Заң айшықтары» атты театрландырылған қойылым ашты, ал «Түркістан» балалар хоры жиынға қатысушылармен бірге Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимнін орындады. Содан кейін Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров сөз алып, көпшілікті мерекемен шын жүректен құттықтап, қоғамының әлеуметтік‑экономикалық дамуына елеулі үлес қосқан еңбек адамдарын марапаттады.

Нұралхан Оралбайұлы: «Баршаңызды еліміздің маңызды мерекесі – Конституция күнімен шын жүректен құттықтаймын! 30 жыл ішінде осы құжат тәуелсіз мемлекетіміздің саяси тұрақтылығы мен экономикалық дамуының басты кепіліне айналды. Қазақстан бейбітшілік пен келісімнің үлгісіне айналып, халықаралық аренада беделі артты. Мемлекет басшысы Қасым‑Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың бастамасымен «Әділетті Қазақстан» бағытында жүйелі реформалар жүргізілуде. Еліміздің тұрақты дамуының, бейбіт өмірдің, қоғамдық келісім мен ішкі бірліктің басты шарты – «Заң және тәртіп». Құқық қорғау органдары мен жергілікті билік органдарының өзара бірлескен іс‑қимылының арқасында қоғамдық тәртіп нығайып, қылмыс деңгейі азайып келеді. Сонымен қатар, береке мен бірлігі жарасқан Түркістан өңірінің әлеуметтік‑экономикалық дамуы да қарқынды жүруде. Нәтижесінде қысқа мерзімді экономикалық өсім 117,7%-ды құрады. Бұл көрсеткіш бойынша республикада көшбасшылар қатарындамыз. Өнеркәсіп өнім көлемі осы жылдың 7 айында 852 млрд.теңгеге жетіп, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 12,3%-ға артты. Түркістан — тек еліміздің рухани астанасы ғана емес, сонымен қатар геосаяси, әлеуметтік‑экономикалық тұрғыдан аса маңызды өңір. Осыған орай, Түркістанға Мемлекет басшысының тапсырмасымен ерекше мәртебе беру туралы арнайы заң қабылданды. Қасиетті қаламызда түрлі нысандар бой көтеріп, шын мәніндегі жаңа сәулетті шаhарға айналды. Бұл жетістіктеріміз Ата Заңымыздың негізінде жүзеге асып отыр. Конституцияның 30 жылдығы – тек мереке ғана емес, өткенге баға беріп, болашаққа бағдар жасайтын тарихи белес. Алдағы уақытта біз Ата Заңымызды берік ұстанып, елімізді өркендету жолында аянбай еңбек ете береміз. Тәуелсіздігіміз – тұғырлы, елдігіміз – ғұмырлы болсын!»-деп атап өтті.

  Конституция мемлекет пен адамның құқықтары арасындағы байланыстың маңызды көрінісі. Шындығында, Конституция – бұл мемлекеттің негізгі заңдық құжаты, ол азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын, мемлекеттік билiк органдарының құрылымы мен өкілеттілігін анықтайтын іргетас болып табылады. Мұндай іргелі бағансыз мемлекеттің құқықтық негізі, қоғамдағы әділеттілік пен тәртіптің негізі есептелмесе, мүлде тұрақтылық болмайды. Конституция – барлық заңдардың бастауы, әрі ол заңдық актілердің тәртіпке сай құрмаластырушысы. Оның жоғары заңдық күші арқылы басқа заңдар мен үкіметтік актілер оған қайшы болмай, бүкіл құқықтық жүйені үйлесімді ететін кепілге айналады.

Сонымен бірге, Ұлы құқықтық негіз ретінде Конституция адам мен мемлекеттің арасындағы әлеуметтік келісімнің көрінісі. Бұл құжат азаматтардың өмір, азаттық, теңдік, қоғамдық келісім және құқықтық тәртіп сынды негізгі құндылықтарын қамтамасыз етеді. Ол мемлекеттің демократиялық сипатын бекітеді: заң үстемдігін, биліктің үш тармағының – заң шығарушы, атқарушы және сот күштерінің – бір-бірін теңгерімде ұстайтын сызбалы жүйесін қарастырады. Яғни, Конституция барша заңдардың, мемлекеттік органдар жұмысының бастапқы және ең жоғары тұғыры, ол қоғамның даму бағытын айқындаушы құқықтық бағдар ретінде қызмет етеді.

Сондай-ақ, Конституцияның маңыздылығы оның бейбітшілік пен келісім негізінде азаматтық қоғамды қалыптастыру, ұлттық бірлікті нығайту деген миссиясымен байланысты. Мемлекет басшысы Тоқаевтың «Әділетті Қазақстан» бастамасы да осы іргелі құжат негізінде жүйелі құқықтық реформа жүргізіп, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына жағдай жасауды көздеп отыр. Конституцияға енгізілген 2022 жылғы түбегейлі өзгерістер арқылы президенттік биліктің күшейтілген формасынан Парламентке басымдық беру, жергілікті өкілді органдардың өкілеттілігін үлкейту, адам құқықтарын қорғау тетіктерін күшейту сияқты стратегиялық бағыттар кеңейтілді.

Салтанатты шарада Конституцияның 30 жылдық мерейтойына орай бірқатар құрметті азаматқа марапаттар тапсырылды: «Қазақстан Республикасының Конституциясына 30 жыл» мерекелік медалі, Қазақстан Республикасы Президентінің Алғыс хаты, облыс әкімінің Грамотасы мен Алғыс хаты. Электрші, темір ұстасы, электротехник, өрт сөндіру автокөліктерінің жүргізушісі, ағаш ұстасы, әлеуметтік әдіскер, мұғалім, дәрігер, аға оқытушы, аға инспектор сияқты еңбек адамдарын бағалау – бұл отбасылар мен қоғамға адал қызмет еткен азаматтарға ұсынылған құрмет. Олардың еңбегі Конституцияның негізінде құрылған қоғамның тіректері екенін аңғартады.

Марапаттау соңында концерттік бағдарлама өрікті өрді: сахнада елімізге белгілі «Меломен» тобы, Жұбаныш Жексенұлы, «Voice of Turan‑2025» халықаралық қазақ әндері фестивалінің лауреаты Альфия Нигматулина, «Таңба» тобы, Түркістан музыкалық драма театрының балет ұжымы және басқа да өнерпаздар өнер көрсетіп, көпшілікке көтеріңкі көңіл сыйлады. Мұндай өнер – Конституцияны тойлаған мерекеге рухани мән, халықты бірлікке шақыратын қасиет берді.

Айта кетейік, Түркістан облысы барлық салада алға жылжып келеді. Ауыл шаруашылығында өнім көлемі 346 млрд.теңгеге жетіп, нақты көлем индексі 103,9%-ды көрсетті. Негізгі капиталға салынған инвестициялар 695 млрд. теңгені құрап, 33,8%-ға өсті, оның 72%-дан астамы – жеке инвестициялар. 2025–2028 жылдар аралығында жүзеге асырылатын жобалар пулына жалпы құны 2,5 трлн.теңге болатын 111 инвестициялық жоба кіреді, олар 23 766 жұмыс орнын ашуды көздейді. Биыл жүзеге асып жатқан жобалардың ішінде 57 жобаның жалпы құны 335 млрд.теңге, олар 8 163 жұмыс орнын құру жоспарында, 21 жоба (124 млрд.теңгеге) іске асырылып, 3 457 жұмыс орны құрылды. Іске асқан жобалар қатарына – алюминий бұйымдарын өндіретін зауыт («Central Asia Aluminium» ЖШС), автоматтандырылған кірпіш зауыты («Altyn Land» ЖШС), табиғи уранды өңдеу кешені (Қазақстандық‑Француздық «КАТКО» БК ЖШС) жатады.

Осылайша, мерекелік шарада Конституцияның 30 жылдық маңыздылығы – елдік тұтастықтың, құқықтық мемлекет дамуының, экономикалық және рухани табыстардың қалыптасуына жетелеген іршықсыз тұғыр ретінде сөз болды.