Түркістан облысының Қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 296-бабының 4‑бөлігі, 24-бабының 3‑бөлігі және 286-бабының 4‑бөлігі бойынша айып тағылған шетел азаматы К.-ға қатысты іс қаралды. Бұл туралы Түркістан облыстық сотының баспасөз қызметі хабарлады.

Сот шешіміне сәйкес, К. аса ірі мөлшерде есірткі және психотроптық заттарды заңсыз сақтап, оларды жеке автокөлігі арқылы тасымалдағаны анықталды. Ол Сарыағаш ауданындағы Жібек жолы мемлекеттік шекара бекетінен өту кезінде қызметтік іздестіру иттері тыйым салынған заттарды анықтап, сигнал берген болатын.

К.-ның қол сөмкесінен 0,0642 г гашиш, 0,1156 г және 0,0810 г кептірілген марихуана табылды. Ал автокөлігін тінту кезінде жасырып алған күйде 56,22 г мефедрон, 3,23 г гашиш және 1,40 г кептірілген марихуана анықталды. Мұндай факт — қоғамға тікелей қауіп төндіретін аса ауыр қылмыс саналады, өйткені есірткілер жастар мен отбасы қайғысына, құқықтық тәртіптің бұзылуына, әлеуметтік тұрақсыздыққа әкеледі.

Сот шешіміне сәйкес, прокурор К.-ға бас бостандығынан айыру түріндегі жаза тағайындауды өтінген. Ал тергеу барысында сотталушы ішінара кінәсін мойындап, жеңілдетілген жаза сұрады. Сот оның өкінуін, жас балаларының бар екенін, сондай-ақ жазаны тағайындауда ауырлататын мән-жайлар жоқтығын ескерді.

2025 жылғы 12 шілдеде шығарылған үкім бойынша К.-ға 13 жылға бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалды. Сонымен бірге оның пайдаланған автокөлігі — «CHEVROLET COBALT» — мемлекет пайдасына тәркіленді. Бұл үкім әлі заңды күшіне енген жоқ.

Заңнамалық тұрғыдан қарасақ, 296-баптың 4-бөлігі бойынша арнайы ірі көлемдегі есірткі, психотроптық заттарды сатуға емес, сақтау мен тасымалдауға қатысты әрекеттер үшін 3-тен 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Ал 286-баптың 4-бөлігі бойынша, транзит барысында аса ірі мөлшерде есірткіні тыйым салынған түрде кеден бақылауынан жасырып өткізгені анықталса, оның жаза мерзімі 15 жылдан 20 жылға дейін немесе өмір бойы бас бостандығынан айыру түрінде болуы мүмкін. Заң бұзушылықты күшейтетін бұл баптар қоғамға, мемлекеттік қауіпсіздікке, адамның және қоғамның денсаулығы мен моральдық тіршілігіне төнген аса зиянды қатерлерді қамтиды.

Есірткі – бұл тек жеке тұлғаның ғана емес, тұтас қоғамның ауыр мәселесі. Олардың таралуы жастар арасында құқық бұзушылыққа ұрындырып, отбасылық қайшылықтар мен қылмыс деңгейінің артуына себепші болады. 2015–2017 жылдары Қазақстанда есірткіге қатысты қылмыстық іс-шаралардың саны жүздеген мыңға жетті; әлгі кезеңде 25 712 есірткіге қатысты қылмыскерлік жағдай тіркелді, соның ішінде 9 616 – аса ауыр қылмыстар болған. Бұл – мемлекеттің құқық қорғау органдары қандай қауіпке қарсы күрес жүргізуі керектігін көрсетеді.

Қасым‑Жомарт Тоқаев Қазақстанда «Заң және тәртіп» принципін қағидаға айналдырған. Ол ұлттық тұрақтылық, жастардың қауіпсіздігі, отбасылық институттың мықтап беріктігі — барлығы заң үстемдігіне сүйенуі тиіс екенін атап келеді. Осы бастаманың негізінде құқықтық тәртіп сақталып, есірткі қапталынан жастарды қорғап, қоғамның болашағы – бала тәрбиесі мен отбасы құндылықтары қамтамасыз етіледі.

Осы сот шешімі мен құқықтық негіздер медицина мен құқықтық тәртіптің шекарасында тұтас қоғамды есірткіден қорғаудың маңызды жолын айқындайды. К.-ға қатысты үкім — заң мен тәртіп қағидасының орындалуының, есірткіге қарсы нөлдік төзім саясатының нақты көрсеткіші.