Түркістан облысының прокуратурасы мен құқық қорғау органдары интернет-алаяқтықпен айналысқан ұйымдасқан қылмыстық топтың әрекетін әшкерелеу бағытында кезекті ірі операцияны жүзеге асырды. Қазіргі уақытта тергеліп жатқан қылмыстық іс аясында, Қазақстан шекарасын заңды түрде кесіп өтпек болған кезде «Капланбек» шекара бекетінде қылмыстық топтың сыбайласы – көрші шетел мемлекетінің азаматы қолға түсті. Оның көлігін тексеру барысында арнайы «SIM-box» құрылғысы табылып, тәркіленді.

Түркістан облыстық прокуратурасының таратқане мәліметіне қарағанда, аталған құрылғы – интернет-алаяқтардың Қазақстан аумағындағы азаматтармен отандық ұялы байланыс операторларының түрлі нөмірлері арқылы байланыс орнатып, өздерінің нақты орналасқан жерін жасыруға мүмкіндік беретін заманауи құрал. Бұл технология – алаяқтардың ізін суытуға және қылмыс жасағанын дәлелдеуді қиындатуға бағытталған құралдардың бірі. Мұндай құрылғыларды пайдалану арқылы интернет-алаяқтар, әдетте, өздерін банк қызметкері, құқық қорғау органы өкілі немесе танымал ұйымның өкілі ретінде таныстырып, азаматтардың жеке деректерін, банктік шоттар мен карта мәліметтерін иемденуге әрекет етеді.

Алаяқтық қылмыстарының бұл түрі қазіргі таңда ең қауіпті және кең таралған қылмыс санатына айналып отыр. Құқық қорғау органдарының мәліметінше, елімізде тіркелетін барлық алаяқтықтың 70%-дан астамы интернет және телефон байланысы арқылы жасалады. Түрлі цифрлық технологиялардың дамуына байланысты қылмыскерлер де өз амал-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отырады. Осы орайда Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен прокуратурасы халықты алдап-арбау арқылы мүлкін иемденуге бағытталған осындай қылмыстардың жолын кесу, алдын алу және кінәлілерді жауапкершілікке тарту бағытында жүйелі жұмыс жүргізуде.

Қазіргі таңда ұсталған шетелдік азаматтың еліміздегі өзге де алаяқтық әрекеттерге қатыстылығы тексерілуде. Тергеу амалдары тереңдетіліп, оның байланыс жасаған тұлғалары, пайдаланған құрылғылары мен электрондық жүйелері толық сараптамадан өткізіліп жатыр. Бұл тек жекелеген тұлғаның ғана емес, ұйымдасқан трансшекаралық қылмыстық топтың әрекеті болуы мүмкін деген күдік бар.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, интернет алаяқтық ауыр қылмыс санатына жатады және ол үшін Қылмыстық кодексте қатаң жаза көзделген. Атап айтқанда, ҚР ҚК-нің 190-бабы ("Алаяқтық") бойынша егер қылмыс бірнеше рет немесе бір топ адамдармен алдын ала сөз байласу арқылы жасалса, мүлкін тәркілей отырып, 5 жылдан 10 жылға дейінгі бас бостандығынан айыру жазасы қолданылады.

Сонымен қатар, ҚР ҚК-нің 274-бабы ("Көрінеу жалған ақпарат тарату") және 205-бабы ("Ақпараттық жүйеге заңсыз қол жеткізу") да интернет-алаяқтықпен байланысты қылмыстардың құрамына жатуы мүмкін. Аталған заң баптары арқылы мемлекет тек жеке азаматтарды ғана емес, бүкіл ақпараттық қауіпсіздікті қорғауды мақсат тұтады.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің түрлі жолдауларында заң мен тәртіптің үстемдігін қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өткен болатын. Президенттің тапсырмасы бойынша елімізде құқықтық тәртіпті нығайту, қылмысқа «нөлдік төзімділік» қағидатын енгізу және азаматтардың құқықтық қорғалу деңгейін арттыру бағытында кешенді реформалар жүзеге асырылып жатыр. Соның ішінде цифрлық қауіпсіздік пен интернет кеңістіктегі тәртіпке ерекше назар аударылуда.

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы, Ішкі істер министрлігі және Қаржы мониторингі агенттігі цифрлық технологиялар арқылы жасалатын қылмыстардың алдын алу бойынша арнайы ақпараттық жүйелер енгізіп, банктер мен байланыс операторларымен тығыз әріптестік орнатқан. Мұндай шаралар азаматтардың алаяқтарға алданып қалу ықтималдығын азайтуға бағытталған.

Интернет-алаяқтықпен күрес – бұл тек құқық қорғау органдарының емес, бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру, әрбір азаматтың жеке деректерін сақтауға мұқият болуы – осы күресте маңызды рөл атқарады. Түркістан облысының прокуратурасы бұл бағыттағы жұмыстарды жалғастыра отырып, заң мен тәртіптің сақталуын, құқық бұзушылардың жауапкершілікке тартылуын және азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін барлық тиісті шараларды қабылдайды.

Тергеу амалдары жалғасуда. Ұсталған шетел азаматының кінәсі дәлелденген жағдайда, ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қатаң жазаға тартылады.