Түркістан облысында сирек кездесетін және экологиялық маңызы жоғары өсімдіктер – кеурек пен қызыл мияны заңсыз жинауға тосқауыл қою мақсатында кең ауқымды шаралар қолға алынды. Бұл туралы Түркістан облысы әкімдігінің баспасөз қызметі хабарлады.

Табиғатты қорғау бағытындағы осындай кешенді жұмыстың нәтижесінде соңғы күндері облыс аумағында  кеурек өсімдігін заңсыз қазып жүрген 68 шетелдік азамат анықталды.

Табиғи өсімдіктердің жойылып кету қаупін азайту және экожүйені сақтау мақсатында облыс әкімдігінің арнайы қаулысына сәйкес, қызыл мияны 5 жыл, ал кеуректі 8 жыл бойы қазуға тыйым салынды. Енді бұл шектеуді бұзғандар заң аясында қатаң жауапкершілікке тартылады.

Кеурек пен қызыл мияның заңсыз айналымына тосқауыл қою мақсатында Түркістан облысы Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы жанынан арнайы жұмысшы топ құрылды. Аталған топ Арыс қаласы, Отырар, Шардара, Сарыағаш және Келес аудандарының аумағында бірнеше күн бойы рейдтік тексерулер жүргізді.

Рейд барысында заңсыз әрекеттердің ауқымды сипаты анықталды. Арыс қаласы аумағындағы Ақдала ауылдық округінде уақытша қойылған 4 тұрғынжайда  кеурек өсімдігінің тамырын заңсыз қазып жүрген 23 шетел азаматы ұсталды. Олардың ішінде 8-і – Өзбекстан, ал 15-і – Тәжікстан азаматтары.

Одан бөлек, Отырар ауданының Қарақоңыр ауылдық округіндегі 2598 гектар аумақта да осындай заңсыз әрекет тіркелді. Мұнда тағы да 4 уақытша тұрғынжай табылып, кеурек өсімдігін заңсыз қазып жүрген 45 шетел азаматы анықталды. Олардың 39-ы – Өзбекстан, 6-уы – Тәжікстан азаматтары екені нақтыланды.

Ұсталған азаматтардың барлығы полиция бөлімдеріне жеткізілді. Нәтижесінде 23 шетелдік азамат жергілікті соттың шешімімен Қазақстан Республикасынан аластатылды.

Қалған 45 азаматқа қатысты сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізіліп жатыр. Заңнамаларға сәйкес, олар ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық кодексі және Қылмыстық кодекс бойынша жауапқа тартылуы мүмкін.

Бұл фактілер халықаралық еңбек миграциясы мен табиғатты пайдаланудағы бақылаудың өзектілігін тағы бір дәлелдеп отыр. Ескеретін жайт – шетелдік азаматтар тек рұқсатсыз ғана емес, сирек кездесетін және жойылу қаупі жоғары өсімдіктерді қазып, аймақтың табиғи тепе-теңдігіне елеулі зиян келтірген.

Кеурек пен қызыл мия – Қазақстан флорасының ерекше компоненттері. Олардың дәрілік қасиеттері жоғары болғанымен, жаппай әрі бақылаусыз қазу – табиғи популяцияны толық жойып жіберуі мүмкін. Осы себепті облыс әкімдігі мен салалық басқармалар өсімдіктердің табиғи қалпына келуі үшін тыйым енгізіп, қатаң қорғаныс режимін орнатты.

Кеурек – халық медицинасында кеңінен қолданылатын өсімдік. Оның тамырынан жасалатын тұнбалар түрлі ауруларға қарсы пайдаланылса, қызыл мия да фармацевтикалық өнімдерде жиі қолданылады. Сондықтан бұл өсімдіктерге деген сұраныс жоғары, бірақ оларды бей-берекет қазу – экожүйеге орны толмас шығын әкеледі.

Түркістан облысының Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы бұл бағыттағы рейдтік жұмыстарды жүйелі түрде жалғастыруды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, жергілікті тұрғындар мен шаруашылық иелеріне ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, заң талаптары түсіндірілуде.

Мамандардың айтуынша, өсімдіктердің табиғи популяциясын қалпына келтіру үшін бірнеше жыл уақыт қажет. Сол себепті заңнамаларға бағыну, табиғатқа жанашырлық таныту – әр азаматтың азаматтық парызы.

Кеурек пен қызыл мия – ғасырлар бойы халық емшілігінде қолданылып келе жатқан шипалы өсімдіктер. Қызыл мия (лат. Glycyrrhiza glabra) – тамырынан алынатын глицирризин қышқылы арқылы асқазан-ішек ауруларын, өкпе қабынуын емдеуде қолданылатын табиғи дәрі. Сонымен қатар, ол иммунитетті көтеріп, тыныс жолдарын тазартады, ағзадағы қабыну үдерістерін басады. Дәрілік шикізат ретінде қызыл мияның тамыры экспортқа да шығарылады, бұл оны заңсыз жинаушылардың басты нысанасына айналдыруда.

Ал  кеурек (лат. Ferula foetida) – Қазақстан флорасында сирек кездесетін, ерекше иісімен танымал өсімдік. Ол халық медицинасында тыныс алу жүйесіне, ас қорыту жолдарына, жүйке жүйесіне пайдалы ретінде қолданылады. Сондай-ақ, соңғы жылдары фармацевтикалық өндірісте оған деген сұраныс артқан. Бірақ бұл өсімдікті бей-берекет жұлу оның табиғи таралуына қауіп төндіріп отыр. Әсіресе, оны қазып алу барысында топырақ құрылымына, жер асты флорасына үлкен зиян келеді, бұл өз кезегінде жергілікті экожүйеге кері әсер етеді.