Түркістан облысында заңсыз жер қойнауын пайдалану, ауыр жүк көліктерінің шамадан тыс жүк тасымалдауы және жолдардың бүлінуі сынды мәселелерге байланысты облыс басшылығы тарапынан нақты шаралар қолға алынды. Облыс әкімі Нұралхан Көшеров бұл бағыттағы жұмыстардың әлсіздігін сынға алып, заңсыздықтардың алдын алу мақсатында аудан, қала әкімдіктерінің жанынан мобильді топтар құруды және облыстық полиция департаментімен бірлесіп жүйелі рейдтік бақылаулар жүргізуді тапсырған болатын. Бұл тапсырма заң мен тәртіпті қамтамасыз етуге, табиғи ресурстарды заңсыз пайдалану фактілеріне тосқауыл қоюға бағытталған.

Аталған мәселені жан-жақты талқылау мақсатында облыс әкімінің орынбасары Талғат Қозбековтың төрағалығымен арнайы мәжіліс өткізілді. Жиынға Түркістан облыстық полиция департаментінің, көліктік бақылау инспекциясының, табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының, сондай-ақ аудан әкімдіктерінің жауапты өкілдері қатысты. Жиында облыс аумағындағы жер қойнауын заңсыз қазу, инертті материалдарды тасымалдау кезінде жол қозғалысы мен экологияға келетін зиян туралы жан-жақты талқыланды.

Талқылау барысында Талғат Қозбеков ауыр жүк көліктерінің шамадан тыс жүк артуы салдарынан облыстық және республикалық жолдардың тозуына, тұрғындар үшін қауіпсіздік деңгейінің төмендеуіне әкеліп соғатынын атап өтті. Бұл – тек жол мәселесі ғана емес, заң мен құқықтық тәртіпті сақтау мәселесі. Осыған байланысты Түркістан облыстық көліктік бақылау инспекциясына облыс аумағында тұрақты түрде рейдтер өткізіп, шамадан тыс жүк артқан көліктерге қатысты заң аясында шара қолдануды міндеттеді.

Облыс аумағында жүргізілген бақылау жұмыстарының нәтижесінде бірқатар заңбұзушылықтар тіркелген. Атап айтқанда, 2025 жылдың 11 шілдесінде Сауран ауданының аумағында өткен рейд барысында ауыр жүк көліктерінің белгіленген мөлшерден артық жүк тасымалдағаны анықталды. Бұл жайт – салада жүйелі бақылаудың қажеттілігін көрсетеді. Сонымен қатар, Сауран ауданының Шаға ауылдық округіне қарасты Шоқтас елді мекені маңындағы Құрсай өзенінің бойында белгісіз тұлғалардың ірі көлемде заңсыз жер қойнауын қазып, ауыр жүк көліктерімен материалдарды тасып жатқан дерегі анықталған. Бұл факті бойынша материалдар облыстық полиция департаментіне жолданды. Іс тұрақты бақылауға алынып, кінәлі тұлғаларға қатысты заңға сәйкес шара қолданылатын болды.

Қазақстан Республикасының «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Кодексі мен Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес, заңсыз қазба жұмыстары мен рұқсатсыз тасымалдау фактілері үшін жауапты тұлғаларға қатаң жаза қарастырылған. Бұл бағыттағы жұмыстар Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың құқықтық тәртіп пен заң үстемдігін қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмаларына тікелей сәйкес келеді. Мемлекет басшысы өз сөзінде: «Біздің басты қағидамыз – заң үстемдігі. Заң алдында бәрі тең. Жер, оның қойнауы, табиғи байлық – халыққа тиесілі. Оны заңсыз пайдалану – мемлекеттің мүддесіне қарсы әрекет» – деп атап көрсеткен болатын.

Мәжілісте сондай-ақ, жер қойнауын пайдалану бойынша рұқсатсыз әрекеттерге «нөлдік төзімділік» қағидаты бойынша қарау керектігі айтылды. Бұл дегеніміз – табиғи ресурстарды заңсыз пайдалану, өз бетінше қазба жұмыстарын жүргізу немесе заң нормаларын айналып өту әрекеттеріне ешқандай кешірім жасалмайды. Бұл мәселеге тек құқық қорғау органдары ғана емес, аудандық және ауылдық деңгейдегі әкімдіктер де тікелей жауапты. Жергілікті әкімдерге мобильді топтардың жұмысын тиімді ұйымдастыру, заңсыз қазбаларды дер кезінде анықтап, шұғыл әрекет ету тапсырылды.

Сонымен қатар, жүк көліктерінің жүру бағыты мен жүктеме көлемі де бақылауға алынады. Құзырлы органдарға GPS құрылғылар арқылы қозғалысты қадағалау, заңсыз қазба орындарын белгілеу, бейнебақылау жүйелерін көбейту сынды ұсыныстар берілді. Тәртіп бұзушыларға айыппұлдармен қатар, лицензиядан айыру, техниканы тәркілеу сынды шаралар қолданылуы тиіс.

Жиын соңында Талғат Қозбеков аталған проблеманы шешу тек бақылау мен жазамен ғана шектелмей, халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізу қажеттігін де айтты. Жер – елдің байлығы. Оны заңсыз иемдену мен қазу – тек заңбұзушылық емес, қоғамдық жауапкершілікті сезінбеудің айғағы. Сондықтан табиғатты қорғау мен заңды сақтау – әр азаматтың парызы.

Облыс әкімдігі тарапынан мобильді топтардың жұмысы тұрақты бақылауда болады. Рейдтер кестесі бекітіліп, әрбір анықталған заңбұзушылық бойынша жеке іс қозғалып, қатаң шаралар қолданылмақ. Бұл – Түркістан облысында заң мен тәртіпті қамтамасыз ету жолындағы нақты әрі жүйелі қадам.